ਚੀਨ ’ਚ ਮਿਲਿਆ ਨਵਾਂ ਕੋਰੋਨਾ ਵਾਇਰਸ HKU5-CoV-2, ਜਾਣੋ ਕਿੰਨਾ ਖਤਰਨਾਕ…

ਚੀਨ ਦੇ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਨੇ ਇੱਕ ਨਵੇਂ ਚਮਗਾਦੜ ਕੋਰੋਨਾ ਵਾਇਰਸ ਦੀ ਪਹਿਚਾਣ ਕੀਤੀ ਹੈ, ਜਿਸਨੂੰ HKU5-CoV-2 ਨਾਂ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਵਾਇਰਸ ਮਰਸ (MERS) ਕੋਰੋਨਾ ਵਾਇਰਸ ਪਰਿਵਾਰ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਮਨੁੱਖੀ ਕੋਸ਼ਿਕਾਵਾਂ ਨੂੰ ਸੰਕਰਮਿਤ ਕਰਨ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਰੱਖਦਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਖੋਜਾਂ ਤੋਂ ਪਤਾ ਚਲਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ SARS-CoV-2 (ਕੋਵਿਡ-19 ਵਾਇਰਸ) ਜਿੰਨਾ ਸੰਕਰਮਕ ਨਹੀਂ ਹੈ।

ਕੀ ਹੈ HKU5-CoV-2?

HKU5-CoV-2 ਦੀ ਪਹਿਚਾਣ ਚੀਨ ਦੇ ਚਮਗਾਦੜਾਂ ’ਚ ਹੋਈ ਹੈ। ਇਹ ਮਰਸ (MERS) ਕੋਰੋਨਾ ਵਾਇਰਸ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਹੈ, ਪਰ ਅਜੇ ਤੱਕ ਇਹ ਸਪੱਸ਼ਟ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਿਆ ਕਿ ਇਹ ਮਨੁੱਖਾਂ ਲਈ ਕਿੰਨਾ ਖਤਰਨਾਕ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਦੀ ਪਸ਼ੂ ਤੋਂ ਮਨੁੱਖ ਵਿੱਚ ਸੰਕਰਮਣ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਲਈ ਹੋਰ ਖੋਜ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ।

ਵਾਇਰਸ ਦੇ ਫੈਲਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ

HKU5-CoV-2 ਵਿੱਚ “ਫਿਊਰਿਨ ਕਲੀਵੇਜ ਸਾਈਟ” ਨਾਮਕ ਇੱਕ ਖ਼ਾਸੀਅਤ ਪਾਈ ਗਈ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਇਹ ACE2 ਪ੍ਰੋਟੀਨ ਰਾਹੀਂ ਕੋਸ਼ਿਕਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਹੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆਵਾਂ ਦਾ ਇਸਤੇਮਾਲ SARS-CoV-2 (ਕੋਵਿਡ-19) ਨੇ ਵੀ ਕੀਤਾ ਸੀ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਮਹਾਮਾਰੀ ਫੈਲ ਗਈ ਸੀ।

ਲੈਬ ਟੈਸਟ ’ਚ ਕੀ ਆਇਆ ਸਾਹਮਣੇ?

ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਨੇ ਟੈਸਟ ਟਿਊਬ ਅਤੇ ਮਨੁੱਖੀ ਕੋਸ਼ਿਕਾ ਮਾਡਲਾਂ ’ਤੇ ਪ੍ਰਯੋਗ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਪਤਾ ਚਲਿਆ ਕਿ ਇਹ ਵਾਇਰਸ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕੋਸ਼ਿਕਾਵਾਂ ਨੂੰ ਸੰਕਰਮਿਤ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ACE2 ਪ੍ਰੋਟੀਨ ਵੱਧ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਆੰਤ ਅਤੇ ਸ਼ਵਾਸ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੀਆਂ ਕੋਸ਼ਿਕਾਵਾਂ।

‘ਬੈਟਵੁਮਨ’ ਨੇ ਕੀਤੀ ਖੋਜ ਦੀ ਅਗਵਾਈ

ਇਸ ਖੋਜ ਦਾ ਨੇਤ੍ਰਿਤਵ ਚੀਨ ਦੀ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਵਾਇਰੋਲੋਜਿਸਟ ਸ਼ੀ ਝੇਂਗਲੀ ਨੇ ਕੀਤਾ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ “ਬੈਟਵੁਮਨ” ਦੇ ਨਾਂ ਨਾਲ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਕਾਫ਼ੀ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਚਮਗਾਦੜਾਂ ਤੋਂ ਫੈਲਣ ਵਾਲੇ ਕੋਰੋਨਾ ਵਾਇਰਸ ’ਤੇ ਅਧਿਐਨ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਹ ਅਧਿਐਨ ਗੁਆੰਗਝੂ ਲੈਬੋਰਟਰੀ, ਵੁਹਾਨ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਅਤੇ ਵੁਹਾਨ ਇੰਸਟੀਟਿਊਟ ਆਫ਼ ਵਾਇਰੋਲੋਜੀ ਦੇ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਨੇ ਮਿਲਕੇ ਕੀਤਾ ਹੈ।

ਕੀ HKU5-CoV-2 ਨਵਾਂ ਖ਼ਤਰਾ ਬਣ ਸਕਦਾ ਹੈ?

ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ HKU5-CoV-2 ਦੀ ਮਨੁੱਖੀ ਕੋਸ਼ਿਕਾਵਾਂ ਨਾਲ ਜੁੜਨ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ SARS-CoV-2 ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ, ਇਸਦਾ ਮਨੁੱਖਾਂ ਵਿੱਚ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਫੈਲਣਾ ਸੰਭਵ ਨਹੀਂ ਲੱਗਦਾ।

ਸੰਕਰਮਣ ਰੋਗ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਗਿਆਤਾਂ ਮਿਨੇਸੋਟਾ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਮਾਇਕਲ ਔਸਟਰਹੋਮ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਵਾਇਰਸ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਵੱਧ ਚਿੰਤਾ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਉਹਨਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਆਬਾਦੀ ’ਚ SARS ਵਰਗੇ ਵਾਇਰਸਾਂ ਦੇ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਕੁਝ ਹੱਦ ਤੱਕ ਪ੍ਰਤਿਰੋਧਕਤਾ ਵਿਕਸਿਤ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਇਸ ਦੀ ਮਹਾਮਾਰੀ ਬਣਨ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਘੱਟ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।

ਕੀ ਸਾਨੂੰ ਚਿੰਤਾ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ?

ਫਿਲਹਾਲ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਵਾਇਰਸ ਨਾਲ ਤੁਰੰਤ ਖ਼ਤਰੇ ਦੀ ਕੋਈ ਆਸੰਕਾ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਪਰ ਇਸ ’ਤੇ ਸਤਰਕ ਨਿਗਰਾਨੀ ਰੱਖਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੋਵੇਗਾ।

ਕੋਵਿਡ-19 ਮਹਾਮਾਰੀ ਦੀਆਂ ਯਾਦਾਂ

2019 ਵਿੱਚ ਚੀਨ ਦੇ ਵੁਹਾਨ ਸ਼ਹਿਰ ’ਚ ਕੋਵਿਡ-19 ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਕੇਸ ਸਾਹਮਣੇ ਆਏ ਸਨ, ਜੋ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਫੈਲ ਗਏ। ਵਿਸ਼ਵ ਸਿਹਤ ਸੰਸਥਾ (WHO) ਨੇ ਜਨਵਰੀ 2020 ਵਿੱਚ ਇਸਨੂੰ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਿਹਤ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਘੋਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਮਾਰਚ 2020 ਵਿੱਚ ਇਸਨੂੰ ਮਹਾਮਾਰੀ ਕਰਾਰ ਦਿੱਤਾ।

ਫਰਵਰੀ 2025 ਤੱਕ ਕੋਵਿਡ-19 ਨਾਲ 70 ਲੱਖ ਤੋਂ ਵੱਧ ਮੌਤਾਂ ਦਰਜ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਇਹ ਇਤਿਹਾਸ ਦੀ ਪੰਜਵੀਂ ਸਭ ਤੋਂ ਘਾਤਕ ਮਹਾਮਾਰੀ ਬਣ ਗਈ। ਹਾਲਾਂਕਿ HKU5-CoV-2 ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਸਤਰਕਤਾ ਬਰਤਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ, ਪਰ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਕੋਵਿਡ-19 ਜਿੰਨਾ ਖਤਰਨਾਕ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਫਿਰ ਵੀ, ਇਸ ’ਤੇ ਖੋਜ ਜਾਰੀ ਰਹੇਗੀ ਤਾਂ ਜੋ ਭਵਿੱਖ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸੰਭਾਵਿਤ ਮਹਾਮਾਰੀ ਤੋਂ ਬਚਾਅ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕੇ।