ਮੋਬਾਈਲ ਦੀ ਲਤ ਨਾਲ ਬਦਲ ਰਹੀ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਸ਼ਖਸੀਅਤ, ਮਾਪੇ ਰਹਿਣ ਸਾਵਧਾਨ
ਆਧੁਨਿਕ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਦੇ ਦੌਰ ਵਿੱਚ ਮੋਬਾਈਲ ਫੋਨ ਹਰ ਉਮਰ ਦੇ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦਾ ਅਟੁੱਟ ਹਿੱਸਾ ਬਣ ਚੁੱਕਾ ਹੈ। ਪਰ ਇਹ ਪਰੇਸ਼ਾਨੀ ਵਾਲੀ ਗੱਲ ਹੈ ਕਿ ਹੁਣ ਛੋਟੇ ਬੱਚੇ ਵੀ ਮੋਬਾਈਲ ਫੋਨਾਂ ਦੇ ਆਦੀ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ। ਮਾਪੇ ਅਕਸਰ ਇਹ ਸੋਚਦੇ ਹਨ ਕਿ ਬੱਚਾ ਜਦ ਤਕ ਮੋਬਾਈਲ ‘ਤੇ ਵੀਡੀਓ ਜਾਂ ਕਾਰਟੂਨ ਵੇਖ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਉਹ ਸ਼ਾਂਤ ਰਹੇਗਾ, ਪਰ ਮਾਹਿਰਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਇਹ ਆਦਤ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਮਾਨਸਿਕ ਅਤੇ ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਵਿਕਾਸ ਲਈ ਨੁਕਸਾਨਦਾਇਕ ਸਾਬਤ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ।
ਮੋਬਾਈਲ ਦੀ ਲਤ ਨਾਲ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਵਿਵਹਾਰ ਵਿੱਚ ਆ ਰਹੇ ਹਨ ਇਹ ਵੱਡੇ ਬਦਲਾਅ:
ਚਿੜਚਿੜਾਪਨ ਅਤੇ ਗੁੱਸਾ
ਮੋਬਾਈਲ ਤੋਂ ਤੁਰੰਤ ਮਨੋਰੰਜਨ ਮਿਲਣ ਕਾਰਨ ਜਦੋਂ ਇਹ ਨਾ ਮਿਲੇ ਤਾਂ ਬੱਚੇ ਗੁੱਸਾ ਕਰਨ ਲੱਗ ਪੈਂਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਗੁੱਸਾ ਆਹਿਸਤੇ-ਆਹਿਸਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸ਼ਖਸੀਅਤ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਬਣ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਸਮਾਜਿਕ ਸੰਪਰਕ ‘ਚ ਕਮੀ
ਮੋਬਾਈਲ ਦੀ ਵੱਧ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਬੱਚੇ ਦੋਸਤਾਂ, ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰਾਂ ਤੋਂ ਦੂਰੀ ਬਣਾਉਣ ਲੱਗ ਪੈਂਦੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਗੱਲਬਾਤ ਕਰਨ ਅਤੇ ਸਮੂਹਿਕ ਸਮਾਗਮਾਂ ਵਿੱਚ ਭਾਗ ਲੈਣ ਦੀ ਝਿਝਕ ਪੈਦਾ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਧਿਆਨ ਦੀ ਘਾਟ
ਕੰਟਿਨਯੂ ਸਕ੍ਰੀਨ ਵੇਖਣ ਕਰਕੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦਾ ਧਿਆਨ ਜਲਦੀ ਭਟਕਣ ਲੱਗ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਪੜ੍ਹਾਈ ਦੌਰਾਨ ਫੋਕਸ ਦੀ ਘਾਟ ਅਤੇ ਚੀਜ਼ਾਂ ਭੁੱਲਣ ਦੀ ਆਦਤ ਵੀ ਉਭਰਨ ਲੱਗਦੀ ਹੈ।
ਨੀਂਦ ਵਿੱਚ ਰੁਕਾਵਟ
ਮੋਬਾਈਲ ਦੀ ਨੀਲੀ ਰੋਸ਼ਨੀ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਨੀਂਦ ਤੇ ਅਸਰ ਪਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਉਹ ਦੇਰ ਤੱਕ ਜਾਗਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਥਕਾਵਟ ਅਤੇ ਮਨੋਭਾਵੀ ਤਣਾਅ ਵੱਧ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਜ਼ਿੱਦ ਅਤੇ ਅਣਸਹਿਯੋਗੀ ਵਿਵਹਾਰ
ਜਦ ਮੋਬਾਈਲ ਨਾ ਮਿਲੇ ਜਾਂ ਦਿਆਨ ਮਤਲਬੀ ਹੋਵੇ, ਤਾਂ ਬੱਚੇ ਜ਼ਿੱਦੀ ਅਤੇ ਮਾਪਿਆਂ ਦੀ ਗੱਲ ਨਾ ਸੁਣਨ ਵਾਲੇ ਬਣ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
ਮਾਪਿਆਂ ਲਈ 5 ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੱਲ:
-
ਸਕ੍ਰੀਨ ਟਾਈਮ ਦੀ ਸੀਮਾ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕਰੋ – ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਸਮਾਂ ਤੈਅ ਕਰੋ ਅਤੇ ਪਾਲਣਾ ਕਰਵਾਓ।
-
ਆਪਣੀ ਵਰਤੋਂ ‘ਚ ਵੀ ਕਟੌਤੀ ਕਰੋ – ਬੱਚੇ ਤੁਹਾਡੀ ਨਕਲ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਇਸਲਈ ਤੁਸੀਂ ਵੀ ਮੋਬਾਈਲ ਘੱਟ ਵਰਤੋ।
-
ਪ੍ਰाकृतिक ਤੇ ਰਚਨਾਤਮਕ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਵਧਾਓ – ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕਹਾਣੀਆਂ, ਡਰਾਇੰਗ, ਖੇਡਾਂ, ਸੰਗੀਤ ਆਦਿ ਵਿੱਚ ਰੁਚੀ ਲੈਣ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕਰੋ।
-
ਸਮੇਂ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ‘ਤੇ ਧਿਆਨ ਦਿਓ – ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਬੱਚਿਆਂ ਨਾਲ ਸਮਾਂ ਬਿਤਾਓ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਸੁਣੋ।
-
ਸੌਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸਕ੍ਰੀਨ ਤੋਂ ਦੂਰੀ – ਨੀਂਦ ਤੋਂ ਇੱਕ ਘੰਟਾ ਪਹਿਲਾਂ ਮੋਬਾਈਲ ਬੰਦ ਕਰ ਦੇਣਾ ਚੰਗੀ ਨੀਂਦ ਲਈ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ।